W ostatnich latach Unia Europejska wprowadziła szereg regulacji dotyczących nowych produktów spożywczych, które nie występowały powszechnie na rynku przed 1997 rokiem. Wśród tych produktów znalazły się także konopie, które choć znane od tysięcy lat, wciąż budzą kontrowersje w zakresie swoich zastosowań spożywczych. Unijne rozporządzenia klasyfikują niektóre produkty na ich bazie jako nową żywność, ale dlaczego? Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie tej problematyki, uwzględniając specyfikę unijnych przepisów oraz ich implikacje dla popularnych wyrobów konopnych.
Konopie w świetle przepisów o nowej żywności
Unijne rozporządzenia dotyczące nowej żywności, zwanej często novel food, mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa konsumentom. Novel food to pojęcie obejmujące nie tylko technologicznie zaawansowane wyroby, ale także te z małą historią spożywczą na terenie Unii Europejskiej przed 1997 rokiem. Konopie były znane i spożywane w różnych formach od wieków, jednak nie wszystkie ich komponenty były przedmiotem tradycyjnego spożycia w regionie. Właśnie to sprawia, że niektóre wyroby konopne potrzebują zgody na wprowadzenie do sprzedaży, podobnie jak inne nowości.
Dla przykładu, nasiona konopi i ich przetwory, takie jak olej czy mąka, znajdują się poza katalogiem novel food, jako że były one używane na terenie Europy od dawna. Inaczej jest jednak z produktami zawierającymi kannabinoidy, czyli składniki aktywne rośliny, które nie posiadały szerokiego zastosowania spożywczego zanim zaczęto przeprowadzać ich zaawansowane ekstrakcje.
CBD a regulacje unijne
Kannabidiol (CBD) jest jednym z głównych składników aktywnych występujących w konopiach. W ostatnich latach stał się popularnym dodatkiem do różnorodnych produktów spożywczych i suplementów diety. Pomimo jego wzrastającej popularności, CBD należy do kategorii novel food ze względu na brak uznania go jako tradycyjny składnik w diecie europejskiej oraz ze względu na nowoczesne techniki uzyskiwania ekstraktów. Część z nich wymaga użycia metod, które nie były wcześniej stosowane do produkcji spożywczej, takich jak ekstrakcja za pomocą dwutlenku węgla.
Wprowadzanie na rynek produktów z CBD w Polsce, jak i szerzej w UE, wymaga przeprowadzenia skomplikowanej rejestracji w odpowiednich organach certyfikujących, takich jak Główny Inspektorat Sanitarny. Dopiero zatwierdzenie takiego produktu daje zielone światło do jego legalnego obrotu. Warto nadmienić, że w 2020 roku Unia Europejska legalizowała CBD dla spożycia, ale z zastrzeżeniem, iż podlega on procedurze nowej żywności, co wiąże się z koniecznością spełnienia dodatkowych wymogów.
Praktyczne zastosowania i perspektywy dla rynku konopnego w Polsce
Rynek produktów konopnych w Polsce dynamicznie się rozwija. Konsumenci coraz częściej sięgają po naturalne produkty, które kojarzą się z zdrowym stylem życia. Wśród nich nie brakuje wyrobów z konopi, które oferują szerokie spektrum potencjalnych korzyści zdrowotnych, od suplementów z CBD, przez kosmetyki, po zdrowe przekąski z nasion konopi. Przedsiębiorcy w Polsce borykają się jednak z koniecznością adaptacji do restrykcyjnych regulacji, co może wpływać na tempo wprowadzania nowych produktów na rynek oraz zwiększać koszty operacyjne.
W związku z rosnącą świadomością ekologiczną i zdrowotną, konopie mają szansę stać się jeszcze ważniejszym elementem diety, o ile potwierdzi się ich potencjał terapeutyczny. Kluczowe będzie tu jasno sprecyzowane prawo i edukacja konsumentów, które pozwolą na pełne zrozumienie różnorodności produktów konopnych oraz ich wpływu na zdrowie.
Podsumowanie osiagnięć na polu legislacji
Europejskie podejście do klasyfikacji konopi jako novel food jest konsekwencją dążenia do wysokiego poziomu bezpieczeństwa żywnościowego. Historia stosowania konopi sprawia, że ich różne części są traktowane inaczej w legislacji, co wpływa na produkcję i sprzedaż. Liczne regulacje mają na celu chronienie zdrowia publicznego, równocześnie wprowadzając wyzwania logistyczne i prawne dla producentów. Przyszłość konopi jako składnika w europejskiej kuchni zależy więc od ciągłego dialogu między naukowcami, producentami a urzędnikami, dążącego do jasności i elastyczności regulacji.
